Yine rakam içerikli bir yazıyla geldim. Şimdiden uyarayım, bu yazı birazcık, birazcıcık uzun olabilir. Bu sefer sırada saat, gün söyleme; ilk filler ve fiilleri olumsuz yapma kuralı var.
Hemen bir kelime listesi yığmak istiyorum:
ima – şimdi, şu an
jikan – zaman
…ji – saat
…pun(/fun) – dakika
han – yarım
nanji – kaç saat?
nanpun – kaç dakika?
gozen – öğleden önce
gogo – öğleden sonra
otou-san: baba (resmi)
okaa-san: anne (resmi)
shichi : baba (resmi değil)
haha: anne (resmi değil)
koibito – sevgili
okimasu – uyanmak
nemasu – uyumak
hatarakimasu – çalışmak
benkyoushimasu – ders çalışmak
yasumimasu – dinlenmek
owarimasu – bitmek
depaato – alışveriş merkezi
ginkou – banka
yuubinkyouku – postane
toshyokan – kütüphane
bijutsukan – sanat evi
jyugyou – ders
asa – sabah
hiru – öğle
ban – akşam
ototoi – önceki gün
kinou – dün
kyou – bugün
ashita – yarın
asatte – ertesi gün
kesa – bu sabah
konban – bu akşam
yasumi – mola
hiru yasumi – öğle arası
maiasa – her sabah
maiban – her akşam
mainichi – her gün
…kara: -den, -dan
…made: -e kadar
getsuyoubi – pazartesi (ay gün)
kayoubi – salı (ateş gün)
suiyoubi – çarşamba (su gün)
mokuyoubi – perşembe (ağaç gün)
kinyoubi – cuma (altın gün)
doyoubi – cumartesi (toprak gün)
nichiyoubi – pazar (güneş gün)*
Tahmin edeceğiniz üzere youbi gün demek iken, başlarındaki kelimeler parantez içerisinde belirttiğim anlamlara sahip. Sanıyorum Japonlar da bu gün anlayışını Paganizm’den almışlar. Onlar da diyorum çünkü hepsinin doğayla ilgili olmasının yanı sıra, örneğin İngilizcedeki (ki İngilizcedeki gün isimleri Paganizmden gelir), Fransızcadaki ve emin olmasam da İspanyolcadaki gün isimlerinin anlamıyla özdeş anlamlara sahipler. Ben de bu düşünceyle hepsinin Paganizm kaynaklı olduğunu düşünüverdim 🙂
Örneğin monday (moon day), lundi (fr – lune: ay), lunes (isp – luna: ay) ve eh getsuyoubi (getsu:ay) gibi.
Şimdi asıl amacıma döneyim.
Saat söylememiz için, bilmemiz gereken birkaç rakam kullanılışı var. Onlar da şöyle:
Dakikalar için:
1- ippun
2 – nifun
3 – sanpun
4 – yonpun
5 – gofun
6 – roppun
7 – nanafun
8 – happun
9 – kyuufun
10 -jyuppun
Saatler için:
3 adet kural vardır; 4, 7 ve 9 için. Daha önce söylediğim gibi, bu sayıların birden fazla okunuşu bulunur. 4 (yo, yon, shi), 7 (nana, shichi) ve 9 (ku, kyuu) olmak üzere.
Saat söylenirken bunlardan sadece:
4 için yo ji
7 için shichi ji
9 için ku ji
kullanılır.
Geri kalan rakamların sonuna sadece -ji ekleriz. Örneğin ichi ji, ni ji, san ji, …
İma nanji desu ka? (Şu an saat kaç?)
İma, ichiji yon jyuu go fun desu. (1:45)
6:20
İma nanji desu ka?
İma roku ji ni-jyuppun desu.
11:30
Ima nanji desu ka?
Ima jyuu-ichi ji sanjyuppun desu.
ya da: Ima jyuu-ichi ji han desu (Saat 11 buçuk).
İma nanji desu ka, koibito?
(Que horas son mi corazon özentisi, olmadı dimi. Bence de.)
Eğer “öğleden sonra, öğleden önce” demek isterseniz, bu kelimeleri saatin başına getirmelisiniz. Aynı örnekle örnekleyelim:
İma gozen jyuu-ichi han desu. (11:30)
İma gogo jyuu-ichi han desu. (23:30)
12:58 – jyuu-ni ji go-jyuu happun
5:24 – go ji ni-jyuu yonpun
9:15 – ku ji jyuu go fun
12’yi 58 geçe demek yerine, 1’e 2 var demek isteyebilirsiniz. Ama diyemezsiniz, çünkü denmiyor 🙂 .
Sırada günler var:
Nan youbi desu ka? (Hangi gün?)
Ashita wa nan youbi desu ka? (Yarın hangi gün?)
Ashita wa mokuyoubi desu. (Yarın perşembe.)
Kyou wa nan youbi desu ka?
Kyou wa suiyoubi desu. (Bugün çarşamba.)
Dünü sormuyorum, çünkü onu bir sonraki yazıda geçmiş zamanı gördüğümüzde anlatacağım 🙂 .
Fiil kullanımı:
Şimdi yukarıdaki fiillerle birkaç cümle kuralım ve saat/günleri pekiştirelim:
Watashi wa mainichi benkyoushimasu.
(Ben her gün ders çalışırım.)
Cümleler …masu ile bitirilir. masu ile biten cümleler hem geniş, hem de gelecek zaman anlamı taşırlar; çekimleri aynıdır. İkisi arasındaki zaman farkını, bir zaman bildirgeçi ile anlamamız gerekir.
Watashi wa ashita benkyoushimasu.
(Yarın ders çalışacağım.)
Watashi wa jyuppun yasumimasu.
(10 dakika dinlenirim).
Watashi wa ashita wa hatarakimasu. Watashi wa asatte mo hatarakimasu.
(Yarın çalışacağım. Ertesi gün de çalışacağım.)
Watashi wa maiasa rokuji ni okimasu.
(Her sabah saat dokuzda uyanırım).
Burada gördüğümüz gibi, işi yaptığımız saati belirtirken “ni” kullanmazsak olmaz. Eğer bu cümlede “ni” hecesini kullanmasaydık:
Watashi wa maiasa rokuji okimasu.
(Her sabah dokuz saat uyanırım?!).
Şeklinde bir şey çıkardı karşımıza 🙂 .
Anata wa maiban jyuu-ichi ni nemasu.
(Her akşam saat 11’de uyursun.)
Ashita no jyugyou wa gogo san ji han ni owarimasu.
(Yarının dersi, öğleden sonra üç buçukta bitecek.)
Kanojo wa mainichi nan ji ni okimasu ka? (Bu kadın, her gün saat kaçta uyanır?)
Kanojo wa mainichi ku ji ni okimasu. (Bu kadın, her gün saat dokuzda uyanır.)
Başka bir cümle yapımız; “kaçtan kaça kadar?” olacak:
Kare wa nanji kara nanji made benkyoushimasu ka? (Bu adam saat kaçtan saat kaça kadar ders çalışır?)
Kare wa shichi ji kara, kuji made benkyoushimasu. (Bu adam saat 7’den saat 9’a kadar ders çalışır.)
Fiilleri olumsuz yapma
Otou-san wa ashita hatarakimasu ka? (Baban yarın çalışacak mı?)
Hai, chichi wa ashita hatarakimasu. (Evet, babam yarın çalışacak)
Okaa-san wa ashita hatarakimasu ka? (Annen yarın çalışacak mı?)
İie, haha wa ashita hatarakimasen.(Hayır, annem yarın çalışmayacak)
Burada gördüğümüz gibi, cümleye olumsuzluk anlamı verirken; -masu eki -masen’e dönüşür.
Chichi ve haha, kendi anne babamızdan bahsederken kullandığımız sözcüklerdir. Resmi değillerdir sözcük kısmında belirttiğim gibi.
Gördüğümüz fiilleri olumsuz yapalım:
okimasu – okimasen
nemasu – nemasen
yasumimasu – yasumimasen
hatarakimasu – hatarakimasen
benkyoushimasu – benkyoushimasen
owarimasu – owarimasen
Anata wa maiban yasumimasu ka? (Her gün dinlenir misin?)
İie, watashi wa maiban yasumimasen. (Hayır, her gün dinlenmem.)
Otou-san wa konban hachi ji ni nemasu ka? (Baban bu akşam sekizde uyanır mı?)
İie, chichi wa konban hachi ji ni nemasen. (Hayır, babam bu akşam sekizde uyanmaz.)
Bu konunun birinci bölümü de burada bitiyor. İkinci bölümde geçmiş zamanı ve olumsuz şeklini göreceğiz. Bir de telefon numarası sormayı. Evet. Ama basit o. O kadar çok şey yazmışım gibi hissediyorum ki bitiremiyorum. Bitiriyorum.
Hoşçakalın 🙂
ecemnonihongo 